W jaki sposób ustalić z przyszłym (lub obecnym) małżonkiem kwestie finansowe? Być może zastanawiasz się, czy zawrzeć intercyzę, jednak obawiasz się, że może to zostać źle odebrane? Intercyza to nie tylko ograniczenie, ale także możliwość rozszerzenia wspólności majątkowej małżonków.

Definicja
W żadnym akcie normatywnym rangi ustawowej czy rozporządzeniu nie funkcjonuje pojęcie „intercyza”. To potoczne określenie oznacza nic innego, jak umowną zmianę ustawowej wspólności majątkowej (tzw. umowa majątkowa małżeńska). Zgodnie z art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO) małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.

Masy majątkowe
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstają trzy odrębne masy majątkowe. Są to: majątek osobisty męża, majątek osobisty żony oraz majątek wspólny małżonków. Do rzeczy wspólnych należą wszelkie rzeczy wchodzące w skład majątku, nabyte po zawarciu związku małżeńskiego. Bez znaczenia pozostaje, czy nabędzie je jeden z małżonków, czy też będzie to zakup wspólny.

Kiedy? Na jak długo?
Intercyzę można sporządzić zarówno przed zawarciem związku małżeńskiego, jak i w czasie jego trwania. Należy pamiętać, że intercyza nie jest dokumentem, który wiąże małżonków na całe życie. Intercyza jak większość umów może być w dowolnym czasie zmieniona, a nawet rozwiązana. Wówczas, z chwilą rozwiązania intercyzy, między małżonkami powstaje ustrój wspólności ustawowej. Zmiana majątkowej umowy małżeńskiej i jej rozwiązanie wymaga dla swojej ważności formy aktu notarialnego.

Skuteczność względem osób trzecich
Skuteczne powołanie się na intercyzę przez jednego małżonka, czy też oboje małżonków, uzależnione jest od poinformowania osoby trzeciej o jej zawarciu z podaniem rodzaju intercyzy przed zawarciem umowy. Ponadto istotne jest również to, żeby wierzytelność (zobowiązanie jednego z małżonków) powstała już po tym fakcie. Jeżeli małżonek nie udowodni, że osoba trzecia wiedziała o samym fakcie zawarcia oraz rodzaju intercyzy, egzekucja wobec małżonka może być prowadzona w taki sposób, jakby umowa majątkowa wcale nie była zawarta. Prawidłowe ustanowienie intercyz i odpowiednie poinformowanie potencjalnego kontrahenta daje jednak komfort, że w razie problemów finansowych jednego z małżonków, długi ściągane będą wyłącznie z osobistego majątku zadłużonego małżonka.

Wpływ na zdolność kredytową
Intercyza ma jednak swoje minusy np. jeżeli małżonkowie rozważają zaciągnięcie kredytu na zakup mieszkania, należy pamiętać, iż taka umowa pomiędzy małżonkami istotnie wpłynie na obliczoną przez bank zdolność kredytową. W takiej sytuacji kredyt może zostać udzielony tylko tej osobie, która się o niego ubiega, bez uwzględniania środków czy zdolności kredytowej drugiego z małżonków.

Czyja rzecz?
Często zdarzają się sytuacje, że małżonkowie nabywają wspólną rzecz za środki pochodzące z różnych mas majątkowych. Pojawiają się więc pytania – do kogo ta rzecz będzie należeć lub poprawniej – do jakiego majątku wejdzie nowy nabytek? Na tym tle pojawiają się liczne spory, zwłaszcza po ustaniu małżeństwa. W najbliższych miesiącach przez Sąd Najwyższy będzie rozpatrywana kwestia, do kogo należy rzecz zakupiona za pieniądze częściowo osobiste, a częściowo wspólne. Obecnie istnieją trzy koncepcje wskazujące odpowiednio, że rzecz nabyta z różnych majątków wchodzi zawsze do majątku wspólnego, rzecz należy w odpowiednim ułamku do osobistego i wspólnego, oraz że kupiona rzecz ma należeć do tego małżonka, od którego pochodzi więcej pieniędzy (rozliczenie nakładu według art. 45 KRO). Obecnie nie jest jednak znany termin rozprawy przed Sądem Najwyższym.

Koszt
Zgodnie z § 8 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej, maksymalna stawka za sporządzenie aktu notarialnego dokumentującego umowę majątkową małżeńską wynosi 400 zł. Należy doliczyć podatek od czynności cywilnoprawnych oraz podatek VAT.